6 λόγοι για να μην κρύψεις από τα παιδιά σου ότι ζορίζεσαι (και 1 παράδειγμα)
/
H μέρα ήταν δύσκολη και έχεις το κεφάλι σου γεμάτο με υποχρεώσεις…
Και το παιδί σου θέλει να παίξει, σου μιλάει ασταμάτητα, σου τραβάει τη μπλούζα, σε θέλει ολόκληρο και δικό του ΤΩΡΑ!
Και εσύ δεν είσαι εδώ. Χορεύουν στο μυαλό σου… το φάρμακο που πρέπει να δώσεις, το πλυντήριο που δεν άπλωσες από το πρωί, αυτό το κρίσιμο email που δεν απάντησες στην δουλειά…και άλλα τόσα πολλά…
Και πάνω απ’ όλα είσαι εξαντλημέν@ (και δεν έχεις βοήθεια εκείνη την ώρα...).
Είσαι χάλια… και δεν θέλεις να παίξεις και να παριστάνεις ότι όλα καλά! Αντίθετα, μπορείς να εξηγήσεις στο παιδί σου με ένα υγιή τρόπο τι νιώθεις και για ποιο λόγο νιώθεις έτσι.
Έτσι κι αλλιώς είναι βοηθητικό για το παιδί να εκφράζεις τι νιώθεις μέσα σου για 6 λόγους…
1. Θέλουμε να μάθουμε στα παιδιά μας πως να διαχειρίζονται τα δύσκολα τους συναισθήματα.
Αν δεν είμαι καλά και προσπαθώ να το κρύψω, δεν μαθαίνω στο παιδί πως να διαχειριστεί ένα δύσκολο συναίσθημα. Είναι πιο βοηθητικό να του εκφράσω τι νιώθω. Έτσι του μαθαίνω ότι όταν νιώθουμε άσχημα, μπορούμε να το εκφράσουμε. Του μαθαίνω και το λεξιλόγιο για να μπορέσει και αυτό να εκφραστεί όταν θα νιώθει δύσκολα. Εξάλλου, οι νευροεπιστήμες έχουν αποδείξει ότι όταν εκφράζουμε λεκτικά ένα δύσκολο συναίσθημα, αυτό μας βοηθάει να το ξεπεράσουμε κιόλας. Επίσης, ενισχύεται η συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού. (δες έρευνα 2)
Στην ιστορία ‘‘Η αλήθεια σου’’ στο βιβλίο ‘‘Μαμά, Μπαμπά, μ’ακούτε;’’, γράφω:
Τα συναισθήματά μας δεν πρέπει να είναι ταμπού. Μάλιστα, ξέρουμε ότι όταν εκφράζουμε με λόγια τα δύσκολά μας συναισθήματα, μειώνεται το στρες μας.
Τα συναισθήματά μας είναι νευροβιολογικά μηνύματα που δεν πρέπει να αγνοούμε αν θέλουμε να καταλάβουμε τον εαυτό μας και να προχωράμε στη ζωή σύμφωνα με αυτά που θέλουμε.
Και για να μην κρυβόμαστε πίσω από τον εαυτό μας…
2. Είναι άσκοπο να κρύψουμε οποιοδήποτε συναίσθημα γιατί τα παιδιά τα καταλαβαίνουν όλα έτσι κι αλλιώς
Παλαιά η νοοτροπία ήταν να μη βαραίνουμε τα παιδιά με τα αρνητικά μας συναισθήματα.
‘’Όχι μπροστά στα παιδιά’’ ήταν το σύνθημα.
Άλλαξαν τα πράγματα όμως (καλύτερα!)
Μία έρευνα (1) από το Washington State University απέδειξε ότι το παιδί νιώθει το στρες που κουβαλάει ο γονέας ακόμα και όταν ο γονέας το κρύβει (το φανταζόμασταν ήδη αυτό!).
Ερευνητές συγκέντρωσαν 109 οικογένειες και ζήτησαν από τους γονείς να μιλήσουν δημόσια σε ένα δύσκολο κοινό για να είναι υπό στρες. Μετά οι γονείς έπρεπε να παίξουν Lego συνεργατικά μαζί με τα παιδιά τους. Οι μισοί έπρεπε να κρύψουν το στρες και τα δυσάρεστα συναισθήματα στο παιδί.
Το αποτέλεσμα της έρευνας είναι ότι οι γονείς που κρύβανε το στρες τους ήταν λιγότερο θετικοί και βοηθούσαν λιγότερο το παιδί στο παιχνίδι. Και το πιο σημαντικό είναι ότι και τα παιδιά που δεν γνωρίζανε το στρες του γονέα ανταποκρίνονταν λιγότερο και ήταν σαν να κουβαλάγανε το στρες του. Αυτό εξηγείται από ότι το παιδί έχει μία ιδιαίτερη ικανότητα να νιώθει τα συναισθήματα και αυτό από πολύ νωρίς.
3. Το να κάνουμε πως δεν τρέχει τίποτα… αγχώνει το παιδί.
Η Sara Waters που οδήγησε την έρευνα με τις 109 οικογένειες εξηγεί ότι το παιδί αγχώνεται όταν καταλαβαίνει ότι κάτι αρνητικό συμβαίνει ενώ ο γονέας του κάνει πως δεν τρέχει τίποτα. Αυτό μπορεί να αποπροσανατολίσει το παιδί και να το οδηγήσει να συμπεριφερθεί περίεργα όπως να θυμώσει, να γελάει νευρικά, να προσπαθεί να ‘φτιάξει’ την κατάσταση μας.
4. Είναι οκ να μην είμαστε καλά
Εάν προσπαθούμε να κρύψουμε στα παιδιά ότι είμαστε χάλια, του περνάμε το μήνυμα ότι πρέπει να καλύψουμε και να καταπίνουμε τα αρνητικά μας συναισθήματα. Ενώ είναι απολύτως φυσιολογικό να μην είμαστε πάντα καλά, έτσι δεν είναι;
‘‘Δεν είμαστε αδύναμοι όταν μιλάμε για τα συναισθήματά μας, ούτε πρέπει να νιώθουμε ενοχές για αυτά.’’ [Βιβλίο ‘‘Μαμά, Μπαμπά, μ’ακούτε’’]
5. Όταν δεν εκφράζουμε τα δύσκολα μας συναισθήματα, σκάει η βόμβα κάποια στιγμή
Μαζεύονται τα δύσκολα μας συναισθήματα αν δεν τα εκφράζουμε και κάποια στιγμή μπορεί να γίνει μία ξαφνική και δυσανάλογη έκρηξη.
Είναι αυτό που συμβαίνει όταν φωνάζουμε για παράδειγμα ξαφνικά για ένα παιχνίδι πεταμένο στο πάτωμα επειδή είναι η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει; Καλό είναι λοιπόν να τα εκφράσουμε λίγα λίγα για να μη μαζεύονται και φωνάζουμε μετά!
6. Μπορούμε να μετατρέψουμε το στρες μας σε μάθημα ζωής / συναισθηματική εκπαίδευση
Μπορούμε να εξηγήσουμε στο παιδί τι συμβαίνει, να εξετάσουμε λύσεις μαζί του. Βλέποντας πως ανταποκρινόμαστε, δεν θα νιώθει άβολα όταν και αυτό θα βιώσει θυμό, στενοχώρια, απογοήτευση, στρες, ματαίωση. Θα είναι φυσιολογικό.
Επίσης το να μοιραστούμε το τι νιώθουμε το βοηθάει να μάθει την ενσυναίσθηση και ότι και οι υπόλοιποι γύρω υπάρχουν και έχουν ανάγκες! Μπορούμε επίσης μετά να παίξουμε με τα συναισθήματα, τα ευχάριστα και τα πιο δύσκολα. Υπάρχουν πολλά παιχνίδια για το θέμα. (2)
Ένα παράδειγμα…
Ας ξαναπιάσουμε το παράδειγμα που είπαμε στην αρχή. Είμαστε χάλια. Πώς να το πούμε με το σωστό τρόπο στο παιδί; Γιατί ωραία, καταλάβαμε ότι πρέπει να εκφράσουμε στο παιδί μας τι νιώθουμε, αλλά πώς το κάνουμε αυτό;
Λέμε το συναίσθημά μας (με ήρεμο τρόπο)
Εξηγούμε γιατί είμαστε έτσι (τι φταίει για να το πούμε απλά)
Εάν θέλουμε, λέμε τι σκεφτόμαστε να κάνουμε για να λύσουμε το πρόβλημά μας ή εάν δεν λύνεται, πως διαχειριζόμαστε το συναίσθημά μας.
- Αρετή; Θέλω να παίξω μαζί σου, χαίρομαι που είμαστε μαζί….
- Ναι Μπαμπά! Έλα να ξεκινήσουμε!
- Θέλω πριν ξεκινήσουμε να σου πω ότι είμαι αρκετά θυμωμένος/η σήμερα. Έχει να κάνει με την δουλειά. Κάποιος λέει ότι έχω κάνει κάτι λάθος και δεν είναι αλήθεια. Αυτό με θυμώνει πάρα πολύ [δεν το λέμε αμήχανα, το λέμε συναισθηματικά].
- Γιατί Μπαμπά; [ακούει πολύ προσεκτικά γιατί νιώθει σημαντική που της εμπιστευόμαστε τι νιώθουμε]
- Δεν μου αρέσει καθόλου να λένε ψέματα οι άλλοι για μένα. Για να μου φύγει ο θυμός μου, προσπαθώ να σκεφτώ μία λύση και γι’ αυτό είμαι απασχολημένος. Δεν βρίσκουμε πάντα αμέσως την λύση, καταλαβαίνεις;
-Ναι Μπαμπά… Και τι θα κάνεις αν δεν βρεις λύση;
-Δεν ξέρω ακόμα! Αλλά θα βρω, δεν ανησυχώ για αυτό. Ας παίξουμε τώρα ε;
-Ναι!!!
Παίζουν και το παιδί γνωρίζει το πρόβλημα του Μπαμπά. Δεν μπερδεύεται. Ξέρει ότι ο Μπαμπάς είναι θυμωμένος για κάτι που δεν έχει να κάνει με αυτήν. Η Αρετή νιώθει και πιο κοντά του επειδή ο Μπαμπάς της την θεωρεί σημαντική για αυτόν και της λέει πως νιώθει. Μαθαίνει πως διαχειρίζεται κανείς τα συναισθήματά του και βρίσκει λύσεις στα προβλήματά του.
Και αν νευριάσαμε και φωνάξαμε;
Τώρα θα μου πεις, και τι γίνεται εάν ΄το κακό΄ έγινε, νευριάσαμε με το παιδί ενώ δεν έφταιγε σε τίποτα επειδή δεν είμαστε καλά/ έχουμε πολύ στρες/ είμαστε πολύ κουρασμένοι;
Πάλι, βοηθάει να εξηγούμε γιατί αντιδράσαμε έτσι μετά και να ζητήσουμε συγνώμη.
Μου έχει τύχει να νευριάσω με τα παιδιά (δηλαδή να φωνάξω χωρίς να έχουν κάνει κάτι φοβερό) και να βλέπω ταυτόχρονα στα μάτια τους ότι δεν καταλαβαίνουν τι γίνεται.
Όταν συμβαίνει και αφού έχω ηρεμήσει, τους εξηγώ ότι δεν είμαι καλά και για ποιο λόγο και βλέπω ότι κάπως ανακουφίζονται επειδή γνωρίζουν το πραγματικό μου πρόβλημα.
Έτσι, κάνοντας αυτό, κάπως ανοίγω την καρδιά μου και τους λέω ‘Δεν είμαι τέλεια, κάνω λάθη, προσπαθώ όμως, συγνώμη που αντέδρασα έτσι.’
Και καταλήγουμε αγκαλιά και ακόμα πιο κοντά!
——————————————————————————-
(1) Δες την έρευνα εδώ : https://news.wsu.edu/2018/11/26/emotional-suppression-has-negative-outcomes-on-children/
(2) J. Mayer, Emotional intelligence in everyday life, A scientific inquiry, Psychology Press, 2001
Άρθρο του 2019, updated 2023
